Hamilelikte Tetanoz
Gebelikte belli aşıların yapılması anne adayının ve fetüsün sağlığı açısından önemlidir. Gebelikte aşılamanın iki temel amacı vardır. Bunlardan ilki anne adayının olası hastalıklar karşısında bağışıklık kazanmasını sağlamak, diğeri ise anne adayının kanındaki antikorların plasenta aracılığıyla bebeğe geçmesini sağlamaktır. Tetanoz gibi enfeksiyon hastalıkları hayatın her döneminde enfekte olan kişi için hayati risk oluşturabilir. Hamilelik döneminde ise tetanoz, kızamıkçık gibi enfeksiyon hastalıkları hem annenin hem de bebeğin sağlığı açısından daha risklidir. Bu nedenle gebelikte aşılama programı içerisinde tetanoz aşısı da yer alır. Hamilelikte tetanoz aşısı hakkında merak ettikleriniz için yazının devamını okuyabilirsiniz.
Gebelikte Tetanoz Aşısı Yapılmazsa Ne Olur?
Tetanoz, Clostridium tetani sporlarının ciltteki yaralara bulaşması sonucu oluşan bir enfeksiyon hastalığıdır. Kadınlarda gebelik sırasında veya doğumdan kısa bir süre sonra maternal tetanoz görülebilir. Tetanozun yenidoğan bebeklerde görülen çeşidi ise neonatal tetanozdur. Aşı ile önlenebilir bir hastalık olmasına rağmen hem maternal hem de neonatal tetanoza bağlı anne ve bebek ölümleri tüm dünyada hala yaygınlığını korumaktadır. Dünya Sağlık Örgütü’nün 2018 yılında yayınladığı raporda gebelik döneminde 2 doz tetanoz aşısı yapılma oranının dünya genelinde %72 olduğu görülmekteyken Türkiye’de bu oran yaklaşık olarak %55 civarındadır. Gebelikte tetanoz aşısı yapılmazsa anne ve bebek tetanoza karşı bağışıklık kazanamaz. Buna bağlı olarak tetanoz, anne ve bebek için ciddi hayati risk oluşturabilir.
Gebelikte Tetanoz Aşısı Kaç Kez Yapılır?
Bilimsel verilere göre daha önce hiç tetanoz aşısı ile aşılanmamış, aşılanma durumu bilinmeyen veya aşılanmış olsa bile 10 yıl içerisinde hatırlatma dozu yapılmamış anne adaylarının en az 4 hafta arayla 2 doz tetanoz aşısı yaptırması önerilir. İkinci dozun mümkünse doğumdan en az iki hafta önce yapılması bebeği de koruyabilmek açısından önemlidir. Aşının tam koruma sağlaması için ise 2. dozun yapılmasının ardından 6 ay sonra 3. dozun, 1 yıl sonra ise 4.dozun yapılması önerilir.
20. Haftadan Sonra Hamilelere Tetanoz Aşısı Yapılabilir
Tetanoz aşısı, gebeliğin ilk trimesteri olarak bilinen ilk 3 aylık dönemden sonra veya gebeliğin 20. haftasından sonra her gebeye önerilen bir aşıdır.
30. Haftada Tetanoz Aşısı Yapılır mı?
Gebeliğin 30. haftasında tetanoz aşısı yapılmasında normal şartlarda bir sakınca yoktur.
Tetanoz Aşısı Bebeği Etkiler mi?
Tetanoz aşısı 1960’lı yıllardan bu yana hamilelik dönemindeki anne adaylarına yaygın olarak uygulanmaktadır. Bu süre içerisinde yapılan pek çok araştırma, gebelikte yapılan tetanoz aşısının anne adayına veya fetüse herhangi bir zararı olmadığını göstermektedir. Aksine hamilelik döneminde tetanoz aşısı ile aşılanmayan anne adaylarının Clostridium tetani sporları ile enfekte olması hem anne hem de bebek sağlığı açısından çok risklidir.
Gebelikte 2 Doz Tetanoz Aşısı Şart mıdır?
Daha öncesinde hiç tetanoz aşısı ile aşılanmamış veya son 10 yıl içerisinde pekiştirme dozu uygulanmamış anne adaylarının gebelik döneminde 2 doz tetanoz aşısı yaptırması önerilir. Ancak bazı uzmanlar son tetanoz aşısının ne zaman yapıldığına bakılmaksızın her hamilelikte en az bir doz tetanoz aşısı yapılmasının faydalı olduğu görüşündedir.
Tetanoz Aşısı Gebeliğin Kaçıncı Ayında Yapılır?
Gebelik süresi trimester olarak da adlandırılan üç aylık dönemlere ayrılır. Gebeliğin ilk trimesteri olan ilk üç aylık dönemi düşük riskinin daha yüksek olduğu dönem olarak kabul edildiğinden bu dönemde anne adayına daha dikkatli olması önerilir. Bu nedenle aşılama takvimi de buna uygun olarak belirlenir. Tetanoz aşısı ilk 3 ayın sonunda, 27-36. haftalar arasında yapılabilir.
Gebelikte Yapılan Tetanoz Aşısı Ne Kadar Korur?
Tetanoz hastalığına neden olan Clostridium tetani isimli bakteri doğada toprakta, metalde, paslı yüzeylerde, hayvan dışkısında kısacası her yerde bulunabilen bir bakteri türüdür. Tetanozun kişiden kişiye bulaşma gibi bir özelliği yoktur. Bakterinin başlıca bulaşma yolu yüzeyinde bakteri bulunduran nesnelerin oluşturduğu kesikler veya yaraya bulaşan toz, toprak, dışkıdır. Bununla birlikte yenidoğan bebeklerde sık rastlanmasının nedeni göbek kordonunun steril olmayan bir ortamda temizlenmesidir. Normal şartlarda gebelikte yapılan tetanoz aşısı tam doz uygulandığı takdirde 10 yıl koruyuculuğa sahiptir. Ancak yukarıda sayılan bulaşma yollarından herhangi birisine maruz kalınması halinde, aşılamanın üzerinden 5 yıl geçmişse veya aşılama tam doz uygulanmamışsa tetanoz aşısının tekrarlanmasında fayda vardır.
Tetanoz Aşısı Olduktan Sonra Nelere Dikkat Edilmeli?
Tetanoz aşısı olduktan sonra diğer aşılarda da olduğu gibi bazı hafif yan etkiler görülebilir. Aşı yapılan kolda kızarıklık, kaşıntı, şişlik, ağrı gibi yan etkiler tetanoz aşısından sonra yaygın görülen yan etkilerdir. Bu şikayetler genellikle birkaç gün içerisinde kendiliğinden geçer. Bunlara ek olarak, halsizlik, vücut ağrısı, yüksek ateş gibi semptomlar da aşıya bağlı olarak görülebilir. Tetanoz aşısı yapıldıktan sonra dikkat edilmesi gereken özel bir husus yoktur. Bununla birlikte vücut ağrılarının fazla olması veya ateşin düşürülememesi gibi durumlarda doktor kontrolünde gebelik döneminde kullanılmasında bir sakınca olmayan ilaçlar alınabilir. Ayrıca aşıdan sonraki birkaç gün boyunca aşı yapılan kolun fazla zorlanması veya aşı yapılan kolun üzerine yatılması koldaki ağrının şiddetlenmesine neden olabileceğinden genellikle önerilmez. Bazı anne adayları aşı sonrasında banyo yapıp yapamayacaklarını merak ederler. Tetanoz aşısı uygulandıktan sonra banyo yapılmasında anne adayının ve bebeğin sağlığı açısından herhangi bir risk yoktur.
Tetanoz, aşı sayesinde önlenebilir bir enfeksiyon hastalığı olmakla birlikte dünya genelinde günümüzde hala tetanoza bağlı anne ve bebek ölümlerinin sayısı azımsanmayacak kadar fazladır. Gebelik döneminde tetanoz aşısı yapılmasının anne ve bebek sağlığı açısından herhangi bir riski yoktur. Bu nedenle anne adaylarının tetanoz aşısı yaptırmaktan çekinmesini gerektirecek bir durum söz konusu değildir.
Bilgilendirme:
Bu sayfadaki içerik tanı ve tedaviye yönlendirme amacı taşımamaktadır. Tanı ve tedaviye yönelik tüm işlemlerinizi doktorunuza danışmadan uygulamayınız.
Kaynaklar:
- https://asi.saglik.gov.tr/liste/48-tetanoz-hastal%C4%B1%C4%9F%C4%B1.html#:~:text=Tetanos%3B%20Clostridium%20tetani%20denilen%20bakteri,Kaz%C4%B1kl%C4%B1%20Humma
- https://www.cdc.gov/pertussis/pregnant/hcp/vaccine-safety.html
- https://www.tmftp.org/files/sunumlar/29-ekim-2016/selim-buyukkurt.pdf
- https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/690227
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7775713/