Gebelik Zehirlenmesi Nedir?

Gebelik zehirlenmesi denildiğinde çoğu kişinin aklına gebelikte yaşanan yiyecek kaynaklı bir zehirlenme gelebilir. Ancak burada bahsedilen gebelik zehirlenmesi, hamilelikte görülen bir komplikasyondur. Tıp dilinde preeklampsi olarak bilinen bu komplikasyon halk arasında gebelik zehirlenmesi olarak geçer. Yüksek tansiyonun nedenlerinden biri sayıldığı gebelik zehirlenmesinin tam olarak neden kaynaklandığı ise günümüzde hala bulunamamıştır. Kişinin kendisinin fark etmesi oldukça zor olan gebelik zehirlenmesi gebelik sürecinde doktorunuz sizin için kontrollerde istediği tahlilleri preeklampsi açısından da değerlendirecektir.

Gebelik Zehirlenmesi Olduğu Nasıl Anlaşılır?

Hamileliğin 20. haftasından itibaren görülebilen gebelik zehirlenmesi bir gebelik komplikasyonudur. Gebelikte hipertansiyon durumlarında daha sıklıkla görülebilir. Hem anne hem de bebek için riskler içeren bu komplikasyon genellikle hamilelik sonrasında geçer. Ancak gebelikten sonra devam ettiği ya da gebelikten sonra oluştuğu durumlar da vardır. Gebelik zehirlenmesinde en yaygın uygulanan tedavi bebeğin doğurulmasıdır. Ancak 20. haftada gelişen preeklampsi sonucu bebeğin doğurulması elbette mümkün değildir. Henüz 7 ayını bile doldurmayan bebeğin doğurulmasındansa ilaç veya istirahat gibi tedavi seçenekleri daha çok tercih edilir.

Gebelik zehirlenmesinin çeşitli belirtileri bulunur ve bu şekilde insanlar gebelik zehirlenmesi yaşadığını fark edebilir ancak bu komplikasyonun teşhisi her zaman doktor tarafından konur. Belirtilere sahip olmanız illa gebelik zehirlenmesi yaşadığınız anlamına gelmez. Gebelik zehirlenmesi özellikle şu şekilde belirtiler ile bilinir:

• Yüksek tansiyon
• İdrarda proteine rastlanması,
• Böbrek veya diğer organ hasarları

Bu belirtilerin hepsi bir laboratuvar testi veya doktor muayenesinde ortaya çıkabilecek belirtiler olduğu için gebelik süresince mutlaka kontrollere düzenli olarak gitmeniz gerekir. Bunların dışında diğer preeklampsi belirtileri şunlardır:

• Kandaki azalmış trombosit seviyeleri (trombositopeni)
• Karaciğer problemlerini gösteren karaciğer enzimlerinde artış
• Şiddetli baş ağrısı
• Görmede meydana gelen değişiklikler (geçici görme kaybı, bulanık görme veya ışığa daha duyarlı hale gelme gibi)
• Akciğerlerde oluşan sıvı kaynaklı nefes darlığı
• Karnın üst genellikle sağ tarafında görülen ağrı
• Mide bulantısı ya da kusma

Gebelik Zehirlenmesi Olursa Ne Olur?

Gebelik zehirlenmesi olduğunda annenin vücudunda bazı değişiklikler meydana gelebilir. Bunlar maalesef ki anne ve bebeğin sağlığını kötü etkileyen değişikliklerdir.

• Gebelik zehirlenmesi annenin tansiyonunun yükselmesine neden olabilir. Normal tansiyon 120/80 mmHg olarak bilinir. Gebelik zehirlenmesinde tansiyon 140/90 mmHg veya daha da üstüne çıkabilir.
• İdrar tahlili sonucunda idrarda proteine rastlanabilir.
• Gebelik zehirlenmesi organlara baskı uygulanmasına neden olur bu da annenin organlarında hasar meydana gelmesi ile sonuçlanabilir.
• Gebelik zehirlenmesi sadece anneyi değil bebeği de etkiler. Hamilelik sürecinde rahimde oluşan plasenta sayesinde anne kendi vücudundan bebeğe besin ileterek bebeğin beslenmesini ve sağlıklı bir şekilde gelişmesini sağlar. Gebelik zehirlenmesi durumunda plasenta da etkilenir. Bebeğin beslenebilmesi için plasenta içinde bulunan kan damarları sayısında anormal bir artış görülür bu durum da giden kan akışı miktarında değişiklikler meydana getirir. Sonuç olarak bebeğin sağlığının olumsuz etkilenmesine neden olur.
• Annenin ciğerlerinde sıvı birikebilir ve nefes almada zorluk yaşayabilir.

Gebelik Zehirlenmesi Bebek Hareket Eder Mi?

Gebelik zehirlenmesi durumunda bebeğin hareket edip etmediğine dair net bi bilgi yoktur. Ancak eğer merak ettiğiniz gebelik zehirlenmesinin bebeğinizi etkileyip etkilemediği ise; evet, gebelik zehirlenmesi sonucu bebek bu durumdan etkilenir. Günümüzde preeklampsinin temel tedavi seçeneği erken doğumdan geçer. Anne karnındaki bir bebeğin gelişimi net olarak söylenemese de ortalama 38. haftaya kadar devam eder. Prematüre bebekler (beklenen doğum tarihinden önce doğan bebekler) henüz gelişimini tam olarak tamamlamamıştır. Bu nedenle doğduklarında bazı solunum sıkıntıları yaşayabilir veya yine gelişimin tamamen tamamlanmamasından kaynaklı düşük doğum ağırlıklarına sahip olabilir. Prematüre bebeklerin doğdukları hafta ne kadar erken olursa sağlık açısından taşıdıkları risk de o kadar yüksek olur.

Gebelik Zehirlenmesi Ne Zaman Belli Olur?

Organ hasarı, idrarda protein gibi belirtilere sahip olan gebelik zehirlenmesinin kişinin kendisi veya yakınları tarafından günlük hayatta fark edilmesi çok görülen bir durum değildir. Genetik, obezite, diyabet, hipertansiyon, böbrek hastalığı gibi diğer hastalıkların varlığında görülme riski atan gebelik zehirlenmesi tamamen sağlıklı bir kişide de görülebilir. Bu nedenle gebe olduğunuz netleştiği andan itibaren düzenli olarak doktor kontrolüne gitmeniz gerekir. Bu kontroller sırasında doktorunuz sizi gebelik zehirlenmesi ve gebelikte görülme riski taşıyan diğer hastalıklar açısından da değerlendirecektir. Gebelik zehirlenmesi ilk gebelik veya ikiz gebeliklerde daha sık görülebilir.

Gebelik sürecindeki kontrollerde tansiyonunuz takip edilir. Bir tansiyon yüksekliği görüldüğünde preeklampsi açısından kontrol edilmek amacıyla kan, idrar tahlili ve ek olarak çeşitli tahlil ve testler istenebilir. Size yapılan testlerin yanı sıra bebeğinizin de gelişimini, ağırlığını, hareketini kapsayan çeşitli testler yapılır. Tüm bu testlerin sonucu değerlendirerek doktor tarafından teşhis konur. Gebelik zehirlenmesi ancak bu şekilde belli olur.

Gebelik Zehirlenmesi Olmaması İçin Ne Yapmalı?

Gebelik zehirlenmesi olasılığını arttıran bazı durumlar olduğu doğrudur. Ancak bu durumların dışında kalan kişilerin gebelik zehirlenmesi geçirmeyeceğini düşünmek doğru değildir. Daha yüksek preeklampsi riski içeren durumlar şunlardır:

• Önceki gebelikte preeklampsi
• Birden fazla bebeğe hamile olmak
• Kronik yüksek tansiyon (hipertansiyon)
• Diyabet
• Böbrek hastalığı
• Otoimmün bozukluklar
• Tüp bebek tedavisi
• Ailede preeklampsi öyküsü
• 35 veya daha büyük anne yaşı

Gebelik zehirlenmesi sağlıklı olan bir kadında da meydana gelebilir. Nedeni tam olarak bulunamasa da gebelik zehirlenmesinin gelişme riskini azaltan bazı öneriler vardır.

• Stresten Uzak Durun
  

  Neredeyse her hastalıkta duyduğumuz ‘’Stresten uzak durun’’ sözü burada da karşımıza çıkıyor. İnsan vücuduna verdiği zararlarla bilinen stres gebelik zehirlenmesinde kan basıncına olan etkisi ile biliniyor. Stres kan basıncının artmasına dolayısıyla da tansiyonun yükselmesine neden olur. Stresin gebelik zehirlenmesine direkt bir etkisi olduğunu söylemek doğru olmaz ancak gebelik sürecinde stres ve sıkıntılardan mümkün olduğunca uzak durmak, gebelik süresince yaşadığınız bu yeni ve güzel deneyime odaklanmak gebeliğinizin daha rahat geçmesine olanak sağlayacaktır.

• Sağlıklı Beslenin
  

  Eğer şimdiye kadar bir sağlıklı beslenme düzeni oluşturmadıysanız bebeğinizin sağlığını düşünerek bunu yapmanın tam sırası. Özellikle obez kişilerde (gebeliğe bağlı kilo alımından önce) gebelik zehirlenmesinin gelişme riski daha yüksek. Bu nedenle kendinize sağlıklı ve dengeli bir beslenme düzeni oluşturarak bu riski azaltabilirsiniz.

• Aktif Yaşamı Benimseyin
  

  Hareket etmenin duygu durumumuzdan fiziksel sağlığımıza kadar birçok faydalı etkisi bulunur. Egzersiz sonrası salgılanan mutluluk hormonu sayesinde gebeliğin ruhsal açıdan iyi geçmesini sağlayan egzersiz aynı zamanda gebelik zehirlenmesi geçirme riskinizi de azaltabilir. Üstelik bunun için çok ağır veya saatlerce yapmanız gereken bir egzersiz programına da ihtiyacınız yok. Hergün düzenli olarak yapacağınız yürüyüşler hem sizin hem de bebeğinizin sağlığı için oldukça etkili olabilir.

Bilgilendirme:
Bu sayfadaki içerik Prof. Dr. Faruk Suat Dede tarafından hazırlanmıştır ve tanı ve tedaviye yönlendirme amacı taşımamaktadır. Tanı ve tedaviye yönelik tüm işlemlerinizi doktorunuza danışmadan uygulamayınız.

Kaynaklar:

• https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/17952-preeclampsia
• https://www.nhs.uk/conditions/pre-eclampsia/
• https://healthwire.pk/healthcare/stitches-pain-after-c-section/
• https://www.marchofdimes.org/find-support/topics/pregnancy/preeclampsia
• https://www.webmd.com/baby/preeclampsia-eclampsia
• https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/preeclampsia/symptoms-causes/syc-20355745#:~:text=Overview,other%20signs%20of%20organ%20damage
• https://www.osmosis.org/answers/toxemia#:~:text=Toxemia%2C%20or%20preeclampsia%2C%20is%20a,been%20in%20a%20healthy%20range